เชียงดาว เมืองเล็ก ๆ ที่มีธรรมชาติสวยงามและวัฒนธรรมอันล้ำค่า ได้กลายเป็น “เมืองแห่งการเรียนรู้” อย่างเต็มตัว โครงการที่ขับเคลื่อนโดยภาคีเครือข่ายตลอดหลายปีที่ผ่านมา ที่ไม่ใช่แค่การสร้างแหล่งเรียนรู้ใหม่ แต่เป็นการปลุกพลังและสร้างโอกาสให้คนในชุมชนได้เติบโตไปพร้อม ๆ กัน จากเดิมที่เชียงดาวเป็นเพียงจุดหมายปลายทางท่องเที่ยว โครงการนี้ได้เปลี่ยนให้ที่นี่เป็นพื้นที่ที่มีชีวิตชีวาสำหรับการเรียนรู้ของทุกคน

หัวใจสำคัญของโครงการคือการสร้างคนรุ่นใหม่ให้กล้าคิดและลงมือทำ มะขามป้อมและเครือข่ายสถานีเรียนรู้ได้จัดกระบวนการเรียนรู้ที่หลากหลาย ไม่ว่าจะเป็นการใช้ธรรมชาติ ศิลปะ วัฒนธรรม หรือประเด็นทางสังคม มาเป็นเครื่องมือในการทำงาน ทำให้เยาวชนและผู้ใหญ่ในชุมชนได้เรียนรู้ที่จะเข้าใจตนเอง เข้าใจผู้อื่น และเข้าใจปัญหาของท้องถิ่นอย่างลึกซึ้ง พวกเขาไม่ได้เป็นแค่ผู้รับสารอีกต่อไป แต่กลายเป็นนักสื่อสารและนักสร้างสรรค์ที่สามารถสร้างสรรค์ผลงานเพื่อสะท้อนเรื่องราวของเชียงดาวได้อย่างมีพลัง

ผลลัพธ์ที่จับต้องได้คือการเกิดแหล่งเรียนรู้ใหม่ ๆ ในชุมชน ทั้งพื้นที่กิจกรรมสร้างสรรค์ โครงการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อม และเครือข่ายนักสื่อสารที่ทำงานร่วมกันอย่างต่อเนื่อง สิ่งเหล่านี้ไม่ได้เกิดขึ้นจากคนกลุ่มใดกลุ่มหนึ่ง แต่เกิดจากการรวมตัวของคนในชุมชนที่เห็นคุณค่าของการเรียนรู้และพร้อมที่จะลงมือทำเพื่ออนาคตของเชียงดาวร่วมกัน โครงการนี้จึงเป็นมากกว่าแค่การทำกิจกรรม แต่เป็นการวางรากฐานที่มั่นคงให้เชียงดาวได้เดินหน้าต่อไปในฐานะ “เมืองแห่งการเรียนรู้” ที่ยั่งยืนด้วยพลังของคนในท้องถิ่นอย่างแท้จริง

 โครงการนี้ดำเนินการโดย มูลนิธิสื่อชาวบ้าน (มะขามป้อม) ร่วมกับ สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.)  มีเป้าหมายหลักเพื่อสร้างและพัฒนาพื้นที่อำเภอเชียงดาว จังหวัดเชียงใหม่ ให้เป็น “เมืองแห่งการเรียนรู้” ที่ทุกคนในชุมชนสามารถเข้าถึงแหล่งความรู้และร่วมสร้างสรรค์องค์ความรู้ได้อย่างต่อเนื่องตลอดชีวิต

เป้าหมายและวัตถุประสงค์

โครงการนี้มุ่งเน้นการเสริมสร้างศักยภาพชุมชนเชียงดาวให้เข้มแข็งในด้านต่างๆ โดยมีวัตถุประสงค์ดังนี้:

• สร้างกลไกการทำงานร่วมกัน: ส่งเสริมการทำงานร่วมกันระหว่างชุมชน องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น หน่วยงานภาคี และผู้ที่มีส่วนได้ส่วนเสียในพื้นที่ เพื่อขับเคลื่อนนโยบายและการดำเนินงานที่เกี่ยวข้องกับการเรียนรู้
• พัฒนาแหล่งเรียนรู้ในชุมชน: ค้นหา ฟื้นฟู และสร้างแหล่งเรียนรู้ในท้องถิ่นที่หลากหลาย ทั้งในเชิงประวัติศาสตร์ วัฒนธรรม ธรรมชาติ และภูมิปัญญาท้องถิ่น
• ออกแบบและสร้างสรรค์นวัตกรรมการเรียนรู้: พัฒนาสื่อและกระบวนการเรียนรู้ใหม่ๆ ที่เหมาะสมกับกลุ่มเป้าหมายที่แตกต่างกัน เช่น เด็ก เยาวชน ผู้สูงอายุ และคนในวัยทำงาน
• ส่งเสริมการเรียนรู้ตลอดชีวิต: สร้างแรงบันดาลใจและปลูกฝังวัฒนธรรมการเรียนรู้ที่เปิดกว้างและไม่หยุดนิ่งให้กับคนทุกช่วงวัย

กิจกรรมหลักของโครงการ

• ระดับท้องถิ่นที่ประกอบด้วยตัวแทนจากชุมชนและภาคส่วนต่างๆ เพื่อร่วมกันวางแผนและดำเนินงาน
• สำรวจและรวบรวมข้อมูล: ดำเนินการสำรวจและจัดทำฐานข้อมูลแหล่งเรียนรู้ในพื้นที่อำเภอเชียงดาว 
• จัดเวทีแลกเปลี่ยนเรียนรู้: จัดเวทีเสวนาและอบรมเชิงปฏิบัติการเพื่อแบ่งปันประสบการณ์และองค์ความรู้ระหว่างคนในชุมชน
• พัฒนาหลักสูตรท้องถิ่น: ร่วมกับสถานศึกษาและชุมชนออกแบบหลักสูตรการเรียนรู้เกี่ยวกับทรัพยากรธรรมชาติ ประวัติศาสตร์ ภูมิปัญญาท้องถิ่น และศิลปะวัฒนธรรมของเชียงดาว
• จัดเทศกาลเชียงดาวเมืองแห่งการเรียนรู้ และกิจกรรมเพื่อส่งเสริมการเรียนรู้ในวงกว้าง เช่น นิทรรศการภาพถ่ายในท้องถิ่น

ผลลัพธ์และผลกระทบทางสังคม

• เกิดเครือข่ายและกลไกการทำงานที่เข้มแข็ง: มีการจัดตั้งและดำเนินงานของคณะทำงานในระดับอำเภอและตำบลอย่างต่อเนื่อง ทำให้เกิดการประสานงานและขับเคลื่อนงานอย่างมีทิศทาง
• ประชาชนมีส่วนร่วมในการเรียนรู้มากขึ้น: ประชาชนในชุมชน โดยเฉพาะกลุ่มเด็ก เยาวชน  มีโอกาสเข้าถึงและมีส่วนร่วมในกิจกรรมการเรียนรู้ที่หลากหลายมากขึ้น
• สร้างความตระหนักรู้และภาคภูมิใจในท้องถิ่น: โครงการนี้ช่วยสร้างความตระหนักถึงคุณค่าของทรัพยากรและภูมิปัญญาในท้องถิ่น ส่งเสริมให้คนในชุมชนเกิดความภาคภูมิใจในความเป็นเชียงดาวมากขึ้น

โครงการเชียงดาวเมืองแห่งการเรียนรู้ได้สร้างรากฐานที่มั่นคงให้กับ “วัฒนธรรมการเรียนรู้” และกลไกการทำงานร่วมกันที่ยั่งยืน เพื่อให้เชียงดาวไม่เป็นเพียงแค่เมืองท่องเที่ยว แต่เป็นเมืองที่ขับเคลื่อนด้วยพลังแห่งการเรียนรู้ของคนในชุมชนเองอย่างแท้จริง