นานมากแล้วที่ฉันไม่ได้ทานอาหารข้างนอกบ้าน สองข้างทางเป็นทุ่งนาเขียวชอุ่ม มาพร้อมกับแสงแดดที่ร้อนกว่าปกติ ถนนลูกรังสีแดงที่มีหลุมมากมายไม่ต่างอะไรกับดวงจันทร์ รถสะเทือนทุกครั้งจนนอนหลับไม่ได้ ฉันหันไปมองนอกหน้าต่างรถ ด้วยกระจิตกระใจไม่อยู่กับเนื้อกับตัว ทั้งตื่นเต้นและง่วงงุนไปพร้อม ๆ กัน
มาถึงร้านอาหารตอนไหนไม่แน่ใจ เพราะรู้สึกตัวอีกทีรถก็จอดสนิทแล้ว ฉันมองหากระเป๋าสะพายสีน้ำตาลคู่ใจ สะพายไว้บนไหล่ข้างขวา เดินลงจากรถพร้อมบิดขี้เกียจสะบัดความล้าออกไป ร้านคําเกิ้มลาบไก่งวงถูกสลักในป้ายไม้สีฟ้าด้านทางเข้า รอบข้างตกแต่งด้วยต้นไม้ประดับดูร่มรื่น ฉันเข้าไปนั่งที่โต๊ะด้านหน้าเคาน์เตอร์ พร้อมคุณป้าที่เดินเข้ามาหา ยื่นใบเมนูพร้อมแนะนําอาหารหลักห้ามพลาดคือ ลาบไก่งวง ฉันลองสั่งมาชิมสักจาน คุณป้าส่งยิ้มหวานก่อนจะเดินหายเข้าไปในครัว ไม่นานคุณป้าเดินออกมาพร้อมจานลาบ เสิร์ฟวางลงตรงหน้า
บ้านคําเกิ้มขึ้นชื่อเรื่องเลี้ยงไก่งวง จนทําให้มีร้านอาหารไก่งวงที่หาทานที่ไหนไม่ได้ ตรงทางแยกของถนนมีป้ายสีขาวกํากับว่าฟาร์มไก่งวงอยู่ทางใด จากสองข้างทางที่เป็นนาข้าวตอนนี้กลับเห็นแต่ต้นไม้ที่ปลูกตามข้างถนน ป้ายหน้าฟาร์มที่บ่งบอกให้เห็นว่ามาถึงแล้ว พร้อมสุนัขสีขาวลายด่างและสุนัขสีดําแซมน้ำตาลที่วิ่งออกมาเห่าส่งเสียงต้อนรับด้วยความกระตือรือร้น ด้านหน้าฟาร์มเป็นสระเลี้ยงปลาอยู่ทั้งสองฝั่งของทางเดินเข้าฟาร์ม
ฉันเข้าไปทักทายเชษฐา กัญญะพงซ์ หรือลุงโย เจ้าของฟาร์มแห่งนี้ พื้นที่ฟาร์มขนาด 11 ไร่ กับไก่งวงอีกประมาณ 450 ตัว ในฐานะคนนอก ฉันฟังข้อมูลเหล่านี้ด้วยความทึ่ง ไม่เข้าใจว่าลุงดูแลอย่างไร ทําไมถึงเลี้ยงไก่งวงเยอะขนาดนี้ แต่ลุงโยคงชินกับการทําฟาร์มอยู่แล้ว
“บ้านเรามีโบสถ์วัดวาอาราม ไก่งวงก็เพิ่มเป็นทุนเพื่ออนาคตจะได้ปรับบ้านเราให้เป็นที่ท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมได้” ลุงโยเล่าพลางพาเดินชมฟาร์ม ประตูสังกะสีของเล้าไก่ถูกเปิดให้เห็นด้านใน เสียงไก่งวงที่ร้องแทรกกันดังไปทั่วบริเวณ ลักษณะเล้ามีการยกพื้นสูงขึ้นจากพื้นดินเพื่อสุขอนามัยของไก่งวงและช่วยเรื่องความสะอาด มูลที่ได้ก็ใช่ว่าจะทิ้งสูญเปล่า ลุงโยนํามาขายเป็นปุ๋ยกระสอบราคา 50 บาท แต่พอแปลรูปโดยการอัดเม็ด จากกระสอบละ 50 ก็พุ่งไป 200 บาทอย่างน่าตกใจ
ฉันเหลือบไปเห็นไก่งวง 2 ตัวที่หลุดรอดออกมาจากเล้า เดินเยื้องย่างอยู่กลางทาง สายตามันมองมาทางฉันและลุงโยเหมือนกําลังเย้ยหยัน แต่นั่นก็เป็นเพียงเวลาสั้นๆ ไม่นานลุงโยก็ต้อนพวกมันกลับเข้าเล้าได้อย่างง่ายดาย
“ไอ้พวกนี้มันชอบออกมาลี้ไข่ตลอดเลย ลุงชินแล้ว” จากคํากล่าวของลุงโยก็ทําให้ฉันคิดเหมือนกันว่าไก่งวงก็มีมุมน่ารัก น่าหมั่นไส้ ชอบมาซ่อนไข่ให้ลุงหาตลอดทุกวัน ลุงโยบอกเทคนิคเล็ก ๆ ของการแยกเพศไก่งวง ให้ดูที่งวงบริเวณปากของมัน เพศผู้จะมีงวงที่ยาวออกมาให้เห็นได้ชัด ต่างจากเพศเมียที่จะสั้นกว่า แต่ที่พิเศษของตัวเต็มวัยคือเพศผู้จะรําแพนขนเพื่ออวดสาว ๆ ว่าตนสง่าและพร้อมจะเป็นพ่อพันธุ์
แสงอาทิตย์เริ่มโรยรา เหมือนเวลาที่หน้าจอโทรศัพท์ที่บ่งบอกว่าตอนนี้ได้เวลาที่ฉันต้องกลับแล้วฉันเดินมาที่รถพร้อมลุงโยและน้องหมาอีก 2 ตัวที่มาส่งฉันถึงที่รถ
“ทุนทุกอย่างคําเกิ้มมีพร้อม ทุนทางธรรมชาติ ทุนทางวัฒนธรรม ทุนทางสังคมคือเราทํามันขึ้นมาได้ ไม่ใช่ต้องรอแค่ให้ อบต. มาช่วย แค่เริ่มจากการคิดว่าเราจะทําไหม” ลุงโยกล่าวทิ้งท้าย
ผู้เขียน: น.ส. ณัฐธิดา เจริญทัศน์ โรงเรียนเรณูนครวิทยานุกูล
ผลงานจากการอบรมเชิงปฏิบัติการทักษะการผลิตเรื่องเล่าสำหรับเยาวชน โครงการเล่าเรื่องแม่น้ำโขง เฟส 2
Mekong Storytelling Phase II: Empowering Young Local Storytellers
