สร้างพื้นที่การเรียนรู้ที่ยั่งยืน:  การเรียนรู้นอกห้องเรียนมีความสำคัญอย่างยิ่งต่อการพัฒนาศักยภาพเด็กและเยาวชนให้เติบโตเป็นพลเมืองที่มีคุณภาพ ด้วยเหตุนี้ มูลนิธิสื่อชาวบ้าน (มะขามป้อม) ร่วมกับสำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) จึงได้ริเริ่มโครงการ “เสริมศักยภาพ สร้างพลังภาคี สนับสนุนนิเวศการเรียนรู้เด็ก เยาวชน และครอบครัว” ขึ้นระหว่างปี 2566 – 2568 โดยมีเป้าหมายหลักในการสร้างสรรค์และพัฒนา “นิเวศการเรียนรู้” ที่แข็งแกร่ง เพื่อเป็นพื้นที่แห่งโอกาสและแรงบันดาลใจให้กับเด็กและเยาวชนทั่วประเทศ

เป้าหมายและวัตถุประสงค์

โครงการนี้มุ่งหวังที่จะสร้างพื้นที่แห่งการเรียนรู้ที่ยั่งยืน โดยมีเป้าหมายหลักคือการสร้างเครือข่ายภาคีที่เข้มแข็ง ซึ่งประกอบด้วยองค์กรท้องถิ่น ชุมชน ครอบครัว และหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง เพื่อร่วมกันสนับสนุนและพัฒนากระบวนการเรียนรู้สำหรับเด็กและเยาวชนอย่างรอบด้าน

• พัฒนาศักยภาพคนทำงาน: เพิ่มพูนความรู้และทักษะให้กับบุคลากรและเครือข่ายภาคีในการออกแบบและขับเคลื่อนกิจกรรมการเรียนรู้ที่สอดคล้องกับบริบทของแต่ละพื้นที่
• สร้างนิเวศการเรียนรู้: สนับสนุนให้เกิดแหล่งเรียนรู้ที่หลากหลายและเข้าถึงได้ง่าย เช่น พิพิธภัณฑ์ท้องถิ่น ห้องสมุดชุมชน หรือพื้นที่ธรรมชาติ
• สร้างต้นแบบการทำงาน: พัฒนารูปแบบการทำงานที่มีประสิทธิภาพเพื่อเป็นต้นแบบให้เครือข่ายและองค์กรอื่น ๆ นำไปปรับใช้
• ยกระดับคุณภาพชีวิต: ส่งเสริมให้เด็กและเยาวชนได้พัฒนาทักษะชีวิต ความคิดสร้างสรรค์ และการมีส่วนร่วมในสังคม

กิจกรรมและการดำเนินงาน

ตลอดระยะเวลา 3 ปีของโครงการ มูลนิธิสื่อชาวบ้าน(มะขามป้อม)ได้จัดกิจกรรมที่หลากหลาย เช่น

• เวทีแลกเปลี่ยนเรียนรู้: จัดประชุมเชิงปฏิบัติการและเวทีเสวนา เพื่อให้คนทำงานและภาคีเครือข่ายได้แลกเปลี่ยนประสบการณ์ ความรู้ และแนวทางปฏิบัติที่ดี
• หลักสูตรการอบรมพัฒนาคนทำงานเยาวชนเชิงลึก: พัฒนาหลักสูตรและจัดอบรมในหัวข้อที่เกี่ยวข้องกับการสร้างสรรค์กิจกรรมการเรียนรู้ เช่น เวทีกำหนดยุทธศาสตร์การทำงานปกป้องเด็กระดับชุมชน  การสร้างพื้นที่เรียนรู้ และการออกแบบและจัดกิจกรรมการเรียนรู้
• การสนับสนุนโครงการนำร่อง: ให้ทุนสนับสนุนโครงการนำร่องแก่เครือข่ายที่ผ่านการคัดเลือก เพื่อให้สามารถนำแนวคิดไปปฏิบัติจริงในพื้นที่ของตนเอง
• การสร้างชุมชนแห่งการเรียนรู้ สร้างพื้นที่กลางในการแลกเปลี่ยนประสบการณ์ แรงบันดาลใจ แนวทางและวิธีการทำงาน รวมทั้งสานสัมพันธ์ระหว่างภาคีเครือข่ายคนทำงานภาคสังคม 

ผลลัพธ์และผลกระทบทางสังคม

• เกิดเครือข่ายที่เข้มแข็ง: มีการขยายเครือข่ายภาคีจากทั่วประเทศที่พร้อมจะทำงานร่วมกันเพื่อสนับสนุนการเรียนรู้ของเด็กและเยาวชนอย่างต่อเนื่อง
• เกิดแหล่งเรียนรู้ใหม่: มีการพัฒนาและสร้างสรรค์แหล่งเรียนรู้ใหม่ ๆ ในชุมชน ทำให้เด็กและเยาวชนเข้าถึงโอกาสในการเรียนรู้ได้ง่ายขึ้น
• เกิดนวัตกรรมทางสังคม: เกิดรูปแบบการทำงานใหม่ ๆ ในการสร้างสรรค์กิจกรรมการเรียนรู้ที่สอดคล้องกับความต้องการของเด็กและเยาวชนอย่างแท้จริง
• ยกระดับคุณภาพชีวิต: เด็กและเยาวชนที่เข้าร่วมโครงการมีทักษะชีวิตที่ดีขึ้น มีความคิดสร้างสรรค์ และมีความกล้าที่จะแสดงออก ซึ่งเป็นรากฐานสำคัญของการเติบโตเป็นผู้ใหญ่ที่มีคุณภาพ

โครงการนี้ไม่เพียงแต่สร้างโอกาสในการเรียนรู้ให้กับเด็กและเยาวชนเท่านั้น แต่ยังสร้างรากฐานที่มั่นคงให้กับชุมชนในการพัฒนาตนเองอย่างยั่งยืน ถือเป็นหนึ่งในความสำเร็จที่สำคัญของการทำงานร่วมกันระหว่างภาคประชาสังคมและหน่วยงานภาครัฐ เพื่อร่วมกันสร้างสังคมแห่งการเรียนรู้ที่แข็งแรงและเอื้อเฟื้อต่อกันในระยะยาว